„Co zostało po pruszkowskich Żydach?” – 6. spacer historyczny na stulecie Pruszkowa

Muzeum Dulag 121 wraz ze Stowarzyszeniem „Forum Pruszków” zaprasza na 6. spacer historyczny z cyklu „Spacerów na stulecie Pruszkowa”, który odbędzie się 18 czerwca. Spacer, zatytułowany „Co zostało po pruszkowskich Żydach?”, rozpocznie się o godzinie 12 przed dawnym domem Rozenowicza przy ulicy Stalowej 3. Poprowadzi go historyk Marian Skwara, autor publikacji „Historia Pruszkowa do 1945 roku” i „Pruszkowscy Żydzi”.

Do Pruszkowa ludność żydowska zaczęła napływać od lat 80. XIX wieku wraz z rozpoczęciem przemysłowego rozwoju osady. Wśród nich było wielu przedsiębiorców np. założyciel fabryki fajansu Jakub Teichfeld czy właściciele fabryki igieł Ludwik Bartholemy i Leon Likiernik. W 1939 roku w Pruszkowie mieszkało około półtora tysiąca Żydów - 5% ogółu mieszkańców. Skupieni byli głównie przy najstarszych ulicach miasta - Prusa, Kraszewskiego, Kościuszki, Kościelnej i Krótkiej (dziś Potulickiego). Należało do nich około 80 nieruchomości zabudowanych, w tym wiele tych najstarszych w mieście. Zajmowali się głównie handlem i rzemiosłem. W czasie II wojny pruszkowscy Żydzi po niespełna trzymiesięcznym skoncentrowaniu ich w miejscowym getcie, 30 stycznia 1941 r. zostali deportowani do getta warszawskiego, a potem zgładzeni w Treblince. Wojnę przeżyło jedynie około 10 % pruszkowskich Żydów.

Trasa spaceru prowadzić będzie przez miejsca związane z historią żydowskiej społeczności Pruszkowa. Prowadzący spacer pan Marian Skwara pokaże m. in. gdzie znajdowały się synagoga, mykwa, szkoły żydowskie, teatr żydowski, kirkut i teren getta. Podczas spaceru przedstawione zostaną sylwetki wyróżniających się pruszkowskich Żydów np. fotografa Dawida Abramowicza, nauczyciela Abrama Koziebrockiego, bohatera powstania w getcie warszawskim Zachariasza Artsztajna czy fundatorów kirkutu Mordechaja Gutowicza i rodziny Teichfeldów.

Spacery na stulecie Pruszkowa to seria spacerów po Pruszkowie, na które złożą się cykl 10. spacerów historycznych, organizowanych przez Muzeum Dulag 121 oraz cykl 6. spacerów fotograficznych, organizowanych przez Stowarzyszenie Forum Pruszków.

Program spacerów historycznych, które mamy przed sobą:
Spacer 6. „Co zostało po pruszkowskich Żydach? ”, 18 czerwca, godz. 12 – spacer po żydowskim Pruszkowie poprowadzi Marian Skwara, miejsce zbiórki: przed dawnym domem Rozenowicza, ul. Stalowa 3.
Spacer 7. „Warsztaty Kolejowe”, 19 czerwca, godz. 12 – spacer poprowadzi Szymon Kucharski, miejsce zbiórki: Muzeum Dulag 121.
Spacer 8. „I wojna światowa w Pruszkowie”, 2 lipca, godz. 12 – spacer poprowadzą Jacek Zegarłowicz i Aleksandra Wojda, miejsce zbiórki: przed budynkiem PKP Pruszków.
Spacer 9. „Okupacja w Pruszkowie”, 3 września, godz. 12 – spacer poprowadzi Agata Gołąb, miejsce zbiórki: przy stacji WKD Pruszków.
Spacer 10. „Potuliccy”, 24 września, godz. 14:00 – spacer poprowadzi Maciej Boenisch (spacer wspólny dla cyklu historycznego i fotograficznego), miejsce zbiórki: plac przed Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego.