Nowy rocznik Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt

Ukazał się nowy rocznik Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt o mniejszościach w Polsce: „Jahrbuch Polen 2016 Minderheiten”.

W przededniu II wojny światowej mniejszości narodowe stanowiły ponad jedną trzecią liczby ludności Polski. Homogenizacja etniczna po wojnie nastąpiła w wyniku przesunięcia granic kraju – Ukraińcy, Białorusini, Litwini znaleźli się wtedy w większości na terenach położonych w nowych granicach Związku Radzieckiego, Żydzi zostali wymordowani, a koegzystencja z Niemcami wydawała się niemożliwa ze względu na traumatyczne doświadczenia wojenne. Obecnie przedstawiciele mniejszości narodowych i etnicznych stanowią 1,5% liczby ludności Polski.

Po okresie restrykcyjnej polityki PRL wobec mniejszości narodowych demokratyczne rządy Polski wspierają ich rozwój w ramach określonych ustawą. Warto podkreślić fakt, że państwo polskie łoży niemałe środki finansowe na cel zachowania tożsamości kulturowej i narodowej członkόw mniejszości narodowych i etnicznych. Obserwujemy w Polsce przy tym nie tylko pozytywny rozwój ustawodawstwa, ale też zwiększone zainteresowanie tematyką mniejszościową przez polityków i opinię publiczną. Szczególnie znaczący był fakt uznania Niemcόw za mniejszość narodową, który wywoływał początkowo obawy po obu stronach („wojna o pomniki”). Dziś można mόwić o daleko idącym odprężeniu sytuacji, wzajemnym zrozumieniu i współpracy między partnerami. Nie zawsze jednak stosunki między mniejszościami a większością układają się w sposób harmonijny. Sporo dyskusji wywołują na przykład starania Górnoślązaków o uzyskanie statusu mniejszości etnicznej oraz podniesienia dialektu górnośląskiego do rangi „języka regionalnego”.

Najnowszy rocznik „Jahrbuch Polen 2016”, publikowany w języku niemieckim, podejmuje zagadnienia historycznego i wspόłczesnego rozwoju grup mniejszościowych osiadłych na terenie Polski. Profesor Hans Jürgen Bömelburg przypomina w swoim artykule o wielokulturowym dziedzictwie Rzeczpospolitej szlacheckiej i wywodzi z niego zalecenia dla aktualnej polskiej polityki wobec uchodźcόw. Jan Sowa zastanawia się nad konsekwencjami odcięcia od dziedzictwa wielonarodowościowego, jakie miało miejsce w okresie powojennym. Lech M. Nijakowski wyjaśnia sytuację prawną mniejszości narodowych i etnicznych na podstawie rozwoju ustawodawstwa polskiego. Kolejne artykuły charakteryzują poszczególne grupy mniejszościowe w Polsce oraz sytuację mniejszości polskiej (Polonii) w krajach sąsiedzkich.

Pojęcie mniejszości wychodzi poza grupy etniczne i narodowościowe. Świadczą o tym kolejne teksty, zajmujące się m. in. historią wolnościowych ruchόw społecznych i sztuki mniejszościowej w przestrzeni wielkich miast na przykładzie Warszawy. Okładkę i ilustracje wykonała Joanna Furgalińska.

Jahrbuch Polen 2016 Minderheiten
Wiesbaden 2016, cena: 11,90 € (Abo 9 €), ISBN 978-3-447-10557-6
www.deutsches-polen-institut.de

Zamówienia należy kierować na adres: [email protected] lub [email protected] recenzyjne: [email protected]