57. Rajd „Po kamienistej drodze” do Pęcic

Walczyli dla Polski, jak ongiś rycerze,

Ojczyźnie swą młodość i życie w ofierze składali do stóp.

Więc uczcić ich trzeba i w sercach, i w czynie,

Niech skromna pamiątka choć po niech nie zginie,

Krzyż, wieniec i grób.

  Powyższe słowa zostały wypowiedziane 30 lipca bieżącego roku przy Pomniku-Mauzoleum w Pęcicach, podczas 57. Rajdu „Po kamienistej drodze”. Rajd, organizowany od 1967 r., gromadzi tych, dla których pamięć o bitwie pęcickiej 2 sierpnia 1944 r. jest ważna, zgodnie ze słowami: I choć ich życia płomień zgasł, to pamięć o Tych, których już nie ma, nadal jest wśród nas… Owymi rycerzami walczącymi dla Polski byli powstańcy z IV Obwodu Ochota AK, jak z VII Obwodu „Obroża” (Pruszków, Piastów, Ursus), którzy chcieli przedostać się do Lasów Chojnowskich w celu przegrupowania się i dozbrojenia. Nad ranem 2 sierpnia 1944 r. starli się z siłami niemieckimi na terenie Pęcic. 91 powstańców straciło życie. Część zginęła w walce, innych rozstrzelano po zakończeniu bitwy i pochowano w zbiorowym grobie. Na jego miejscu, staraniem rodzin poległych i pomordowanych, ich towarzyszy broni oraz dzięki ofiarności społeczeństwa, wzniesiono symbol ich ofiary za Ojczyznę – Pomnik-Mauzoleum.

Pamięć o „Orlętach Pęcickich”

Jak to się dzieje od wielu lat, organizacja Rajdu nie byłaby możliwa bez współpracy Oddziału Stołecznego PTTK im. Aleksandra Janowskiego, Klubu PTTK „Varsovia” im. Stefana Jaronia-Kowalskiego, władz Gminy Michałowice, a także środowiska kombatantów z Ochoty. Tak jak w roku ubiegłym, cała uroczystość odbyła się przy Pomniku-Mauzoleum. Przybyło na nią około 100-150 osób. Wśród przybyłych gości znaleźli się przedstawiciele rodzin poległych i pomordowanych w bitwie pod Pęcicami (krewni Zbigniewa Chrzanowskiego ps. „Wilk”, Mariana Czujkowskiego ps. „Grom”, Antoniego Ważyńskiego ps. „Stefan”, Wojciecha Wajszczuka ps. „Wojtek” i Zbigniewa Arendarczyka ps. „Zajączek”), Powstańcy Warszawscy (Stefan Pastewka ps. „Jurek” – żołnierz IV Obwodu Ochota AK, Bogdan Bartnikowski ps. „Mały” – żołnierz IV Obwodu Ochota AK, prozaik i reportażysta, Zbigniew Daab ps. „Kapiszon” – żołnierz IV Obwodu Ochota AK),  delegacje kombatanckie, przedstawiciele Wojska Polskiego i służb mundurowych (Policja, Straż Pożarna z Nowej Wsi), stowarzyszenia (Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944, Towarzystwo Przyjaciół Warszawy, Stowarzyszenie Lotników Polskich, Warszawski Klub Seniorów Lotnictwa, Oddział PTTK Warka, Mokotowski Klub Turystyczno-Krajoznawczy im. Krystyny Krahelskiej), fundacje i muzea (Fundacja „Dwór Polski”, Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów PRL w Warszawie), reprezentanci samorządu wojewódzkiego, powiatowego i gmin, miast ościennych, delegacje sołectw, mieszkańcy Pęcic i sąsiednich miejscowości oraz harcerze z Hufca Pruszków.

Uczestnicy uroczystości na początku wysłuchali, w wykonaniu Wojciecha Bardowskiego i Rafała Grząki, koncertu pieśni patriotycznych. Zebrani mogli usłyszeć utwory ukazujące polski czyn zbrojny w wieku XIX i XX: „Wojenko, wojenko” (powstanie styczniowe 1863 r.), „O mój rozmarynie” (I wojna światowa, wojna polsko-bolszewicka roku 1920), „Warszawskie dzieci”, „Marsz Mokotowa”, „Pałacyk Michla” (piosenki śpiewane w czasie Powstania Warszawskiego).

Następnie odbyła się msza polowa, którą celebrował ks. Jacek Zbyszyński – proboszcz Parafii Św. Apostołów Piotra i Pawła w Pęcicach. W swoim kazaniu wskazał, odwołując się do czytań i Ewangelii, że powstańcy kierując się mądrością serca, kochali Polskę i służyli jej. Jak rybak w Ewangelii Św. Mateusza wyławia perłę, która jest dla niego rzeczą najcenniejszą, tak dla poległych i pomordowanych w boju pęcickim taką perłą była Ojczyzna, za którą gotowi byli oddać życie. Oni walczyli o wolność, z której my się dzisiaj cieszymy.

W atmosferze zadumy nad słowami celebransa, obecni na 57. Rajdzie „Po kamienistej drodze” weszli w ostatnią część obchodów rajdowych, a był nią uroczysty Apel Poległych. Prowadzony, jak co roku, przez płk. rezerwy Lecha Pietrzaka. Najpierw nastąpiło wejście orkiestry wojskowej, następnie honorowej asysty wojskowej, którą stanowił pododdział reprezentacyjny 9. Brygady Wsparcia Dowodzenia Dowództwa Generalnego Rodzaju Sił Zbrojnych (dowódcą był por. Robert Bastek) wraz z pocztami sztandarowymi, na czele z żołnierzami 1. Warszawskiej Brygady Pancernej niosącymi sztandar IV Obwodu AK Ochota, jak też sztandarem Szarych Szeregów. Po czym odśpiewano „Mazurka Dąbrowskiego”.

Dalej miały miejsce przemówienia. Najpierw wiceprezesa Oddziału Stołecznego PTTK Włodzimierza Majdewicza. Przypomniał on historię bitwy, Rajdu oraz symbolikę, znajdującego się na szczycie Pomnika-Mauzoleum, orła pęcickiego. Głos zabrał również wiceburmistrz Dzielnicy Warszawa-Ochota, pan Grzegorz Wysocki, przypominając, że miłość do własnego kraju nie jest czymś złym, że jesteśmy to winni Powstańcom Warszawskim. Odczytano również listy od Wójt Gminy Michałowice Małgorzaty Pacheckiej, Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika. Zarówno w przemówieniach, jak i odczytanych listach zwracano uwagę na budowanie w naszym kraju wspólnoty zgodnie z wartościami powstańczymi („My”, nie „Ja”), gdyż siła wspólnoty pozwoli sprostać każdej próbie. Ponadto wskazywano, że trzeba pamięć o Powstaniu Warszawskim, „Orlętach Pęcickich”, ich ideały, przekazywać młodym ludziom, by kształtowali przyszłość Polski.

Tradycją rajdową stało się wręczanie medali „Orzeł Pęcicki”. Są one przyznawane za kultywowanie w społeczeństwie, a szczególnie wśród młodzieży, pamięci o bitwie pęcickiej i Powstaniu Warszawskim. Ceremonii wręczenia medali dokonali członkowie kapituły: Włodzimierz Majdewicz, Jerzy Pamrów – wieloletni prezes Klubu PTTK „Varsovia”. Nagrodzeni to: Marzena Jankowska (Oddział PTTK w Warce), Ryszard Fruba (Oddział PTTK w Warce), Maciej Janaszek-Seydlitz (Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944), Roman Żuchowski (Główny Specjalista ds. Kultury w Urzędzie Gminy Michałowice).

To nie był koniec odznaczeń. Pan Radosław Potrac, wiceprezes Towarzystwa Przyjaciół Warszawy wręczył Odznakę Honorową im. Krystyny Krahelskiej – Pamięci Powstania Warszawskiego, za ocalenie od zapomnienia bohaterstwa żołnierzy i ludności cywilnej w Powstaniu Warszawskim 1944 r., następującym osobom: Katarzynie Kurzatek, Elżbiecie Rydel-Piskorskiej, Annie Wikiel, Józefowi Gajewskiemu i Piotrowi Zawadce. Wszystkim nagrodzonym gratulujemy!

Najważniejszym elementem tej części uroczystości było odczytanie Apelu Poległych przygotowanego przez organizatorów imprezy we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej. Apel został odczytany przez por. Karolinę Renkiewicz-Saliszewską. Po nim miała miejsce salwa honorowa i składanie wieńców i wiązanek. Przed złożeniem kwiatów nastąpiło zapalenie i złożenie Znicza Pamięci. Dokonali tego ppłk. Stefan Pastewka, Maksymilian Warmuz – członek młodzieżowej sekcji Klubu PTTK „Varsovia” i Dawid Bystry – strażak z młodzieżowej drużyny Ochotniczej Straży Pożarnej w Nowej Wsi.

Na koniec uczestnicy rajdu pęcickiego mieli możliwość skosztowania grochówki strażackiej.

Podziękowania dla organizatorów 57. Rajdu „Po kamienistej drodze”: Gminy Michałowice (Wójt Małgorzata Pachecka oraz Referat Kultury i Promocji), Oddziału Stołecznego PTTK w osobie Włodzimierza Majdewicza i Klubu PTTK „Varsovia” (Jan Piwnik – prezes Klubu PTTK „Varsovia”, Jerzy Pamrów, Ewa Woroszyło) wraz z jego młodzieżową sekcją (Maksymilian i Wojciech Warmuzowie, Jakub Michna, Konrad Kruczyk). Serdecznie zapraszamy za rok na kolejny Rajd „Po kamienistej drodze”!

Daniel Wolborski

Wiceprezes Klubu PTTK „Varsovia”

Komandor 57. Rajdu „Po kamienistej drodze”