Fundusze dla Mazowsza na lata 2014 – 2020 - część trzecia. Gospodarka Niskoemisyjna

Od dłuższego czasu trwają intensywne prace nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Mazowieckiego – czyli programem, w ramach którego w najbliższych latach będą mogły starać się o unijne dofinansowanie różne firmy czy instytucje prowadzące działalność na terenie Mazowsza. Niedawno Zarząd Województwa Mazowieckiego przyjął projekt programu, co oznacza duży krok w kierunku bardziej zaawansowanych prac i decyzji.

Ciągle nie znamy wielu szczegółów – precyzyjnych zasad i warunków otrzymania wsparcia, terminów, wzorów dokumentów. Jednocześnie jednak wiele informacji jest już znanych – przede wszystkim to, jakie obszary będą wspierane oraz kto będzie mógł starać się o dofinansowanie. W poprzednich artykułach skoncentrowaliśmy się na kwestiach innowacyjności i przedsiębiorczości, a następnie na informatyzacji. Kolejnym, trzecim priorytetem mazowieckiego programu regionalnego, jest gospodarka niskoemisyjna. Zaplanowano wiele inwestycji, które mają ten priorytet zrealizować. Główne obszary zostaną opisane poniżej.

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII

W ramach celu szczegółowego Zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w ogólnej produkcji energii, który jest jednym z trzech celów zaplanowanych w ramach Priorytetu III w mazowieckim programie regionalnym, będą mogły być realizowane następujące typy projektów:

wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej pochodzącej ze źródeł odnawialnych wraz z ich podłączeniem do sieci dystrybucyjnej;
budowa oraz modernizacja sieci dystrybucyjnych umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.

Zgodnie z pakietem energetyczno – klimatycznym (dokumentem określającym dla Unii Europejskiej cele w zakresie redukcji emisyjności, wzrostu udziału odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej) przyjętym przez Polskę, wsparciem zostanie objęta w szczególności energetyka słoneczna, mała energetyka wiatrowa oraz biomasa wraz z budową instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw. Jednocześnie oczekiwany wzrost produkcji ,,czystej” energii zostanie uzupełniony z inwestycjami w przyłączenia źródeł odnawialnych do sieci. Brak tego rodzaju działań może blokować dalszy rozwój odnawialnych źródeł energii.

O dofinansowanie w zakresie odnawialnych źródeł energii będzie mogło występować szerokie grono wnioskodawców. Projekt mazowieckiego programu regionalnego wymienia tu:

jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia;
jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną;
podmioty wykonujące usługi publiczne na zlecenie jednostek samorządu terytorialnego;
małe i średnie przedsiębiorstwa;
operatorów sieci dystrybucyjnej;
dostawców usług energetycznych;
przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania,  przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji paliw albo energii lub obrotu nimi;
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne;
instytucje kultury;
szkoły wyższe;
jednostki naukowe;
administrację rządowa;
spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, TBS-y;
kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych;
organizacje pozarządowe;

EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA

Kolejnym celem szczegółowym zaplanowanym z Priorytecie III mazowieckiego programu regionalnego jest Poprawa efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji CO2. W związku z jego realizacją dofinansowane będą: kompleksowa termomodernizacja budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych; działania w zakresie zmniejszenia energochłonności małych i średnich przedsiębiorstw; budowa lub przebudowa jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokosprawnej kogeneracji.

Głównym celem tej części programu jest wspieranie działań zwiększających efektywność energetyczną. Odbędzie się to także poprzez wykorzystanie udziału odnawialnych źródeł energii w budynkach użyteczności publicznej i mieszkalnych, a także wsparcie sektora MŚP w zakresie zmniejszenia strat energii, ciepła i wody. W ramach dofinansowanego projektu możliwe będzie ocieplenie budynku, wymiana okien i drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne,. Można będzie również przebudować systemy grzewcze (wraz z wymianą, modernizacją i podłączeniem do źródła ciepła) oraz zastosować odnawialne źródła energii, w tym do ogrzewania i chłodzenia. Wspierane będą także projekty z zakresu wysokosprawnej Kogeneracji (czyli jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej), w tym wytwarzanej również z odnawialnych źródeł energii. Proces wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokosprawnej kogeneracji jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów przetwarzania energii. Jest też korzystny pod względem ekologicznym.

Podobnie, jak w przypadku odnawialnych źródeł energii, w projektach w zakresie efektywności energetycznej, również będą mogły występować bardzo liczne podmioty publiczne i prywatne. Warte podkreślenia są jednak podmioty samorządowe i rządowe (zwłaszcza w kontekście termomodernizacji budynków użyteczności publicznej); przedsiębiorstwa (w zakresie zmniejszania energochłonności procesów produkcyjnych i usługowych) oraz spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe (w projektach termomodernizacji budynków mieszkalnych).

ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA I NISKOEMISYJNY TRANSPORT

W części mazowieckiego programu regionalnego skupiającej się na gospodarce niskoemisyjnej, realizowany będzie ponadto jeszcze jeden cel: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególności dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej i działań adaptacyjnych mających oddziaływanie łagodzące na zmiany klimatu.

Na zmniejszenie emisji szkodliwych substancji, jak również ograniczenie hałasu, pozytywny wpływ mają działania wynikające z planów niskoemisyjnych, planów zrównoważonej mobilności miejskiej, a także programów ochrony powietrza, opracowanych dla terenów, w których odnotowano przekroczenie norm. Działania mające na celu poprawę jakości powietrza są ściśle związane z inwestycjami w zakresie transportu. Dlatego według tej logiki sformułowano typy projektów, które będą mogły być realizowane w programie.

Ze względu na zwiększającą się liczbę pojazdów uznano, że niezbędne jest podjęcie interwencji mających na celu ograniczenie ruchu samochodowego w miastach oraz zmniejszenie jego uciążliwości poprzez wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza granice miejskie. Celem jest przesunięcie ruchu odbywanego za pomocą motoryzacji indywidualnej na rzecz ruchu niezmotoryzowanego i komunikacji zbiorowej. Promowane będą rozwiązania prowadzące do zrównoważonej mobilności miejskiej, w tym inwestycje w infrastrukturę i tabor „czystej” komunikacji publicznej w miastach, a także udogodnienia dla podróży tzw. multimodalnych (centra przesiadkowe i parkingi „parkuj i jedź”). Wsparciem objęte zostaną również kompleksowe inwestycje służące ruchowi pieszemu i rowerowemu np. ścieżki rowerowe.

Realizowane będą także działania pozwalające na optymalne wykorzystanie istniejącej infrastruktury i zarządzanie ruchem, wspomagające redukcję emisji CO2 np. wdrażanie inteligentnych systemów transportowych (ITS).

Uzupełniająco przewiduje się wsparcie działań edukacyjnych na rzecz zachęcania do poruszania się w sposób najmniej uciążliwy dla przestrzeni miejskiej oraz mieszkańców, czyli dążenia do zwiększenia udziału podróży pieszych, rowerowych i komunikacją zbiorową.

O dofinansowanie będą mogły występować głównie jednostki samorządu terytorialnego, podmioty świadczące usługi transportu miejskiego, przedsiębiorstwa.

Finansowanie wszystkich wymienionych projektów w każdym z trzech celów będzie realizowane w formie: instrumentów finansowych (np. pożyczki, inwestycje kapitałowe) oraz pomocy bezzwrotnej (dotacje). Dokładny podział form wsparcia jest jeszcze opracowywany.

INFORMACJE

Prace nad nowym programem na lata 2014 – 2020 prowadzone są na Mazowszu przez Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego. Obecnie ciągle dysponujemy jednak tylko projektem programu (zatwierdzonym 8 kwietnia 2014 r. przez Zarząd Województwa Mazowieckiego), bez szczegółowego opisu priorytetów i zasad przyznawania dofinansowania. W związku z tym nie posiadamy jeszcze informacji wskazujących np. na wysokość dofinansowania, rodzaje kwalifikujących się wydatków czy terminy konkursów.

Biorąc pod uwagę wszystkie procedury (m.in. konieczność zatwierdzenia dokumentów przez Komisję Europejską i potrzebę przygotowania wszystkich szczegółowych wytycznych), przewiduje się, że pierwsze konkursy z nowych środków rozpoczną się nie wcześniej, niż na przełomie 2014 i 2015 roku.

Najnowszy projekt programu regionalnego dla Mazowsza (wersja 1.3 z kwietnia 2014 r.) i inne aktualności można znaleźć na stronie internetowej: http://rpo.mazovia.pl/kategorie/perspektywa-2014-2020.

Szczegółowych informacji udziela  Punkt Informacyjny przy odpowiedzialnej instytucji – Mazowieckiej Jednostce Wdrażania Programów Unijnych. Dane kontaktowe:

Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych
Główny Punkt Informacyjny
ul. Jagiellońska 74, 03-301 Warszawa
0 801 101 101, 22 542 20 00, 22 542 22 73, 22 542 22 77
[email protected]
http://rpo.mazowia.eu

Zachęcamy także do kontaktu z Centralnym Punktem Informacyjnym:

Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
ul. Żurawia 3/5, 00-503 Warszawa
tel. 22 626 06 32/33, 22 745 05 46
faks 22 201 97 25
[email protected]
www.cpe.gov.pl/cpi
www.funduszeeuropejskie.gov.pl/punkty