Jak w 4 prostych krokach nauczyć dziecko bezpiecznego zachowania na drodze?

Tylko w 2021 roku w Polsce miało miejsce aż 1775 wypadków drogowych z udziałem dzieci w wieku 0-14 lat[1]. Wielu z nich można było uniknąć. Każdy rodzic powinien pamiętać, że zanim wyśle swoje dziecko samodzielnie do szkoły, na klasową wycieczkę czy do sklepu, powinien dokładnie zapoznać je z potencjalnymi zagrożeniami, które mogą je spotkać po drodze. Prawidłowe zachowania powinien znać każdy pierwszoklasista! Jak przygotować dziecko do bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym? Podpowiadamy.

Początek drogi edukacyjnej

Dzieci, a szczególnie te, które po raz pierwszy przekraczają próg szkoły, to wyjątkowa grupa. Mali odkrywcy mierzą się z zupełnie nowymi wyzwaniami, a przy tej okazji są bardzo ciekawi świata. Wszystko to sprawia, że muszą być przygotowani na radzenie sobie z wieloma trudnościami oraz zagrożeniami i znać zasady funkcjonowania poza domem. Jedne z nich dotyczą codziennej podróży do szkoły, gdzie nie zawsze będą mogli iść w towarzystwie osoby dorosłej. Zwłaszcza, że zgodnie z prawem po ukończeniu 7 lat dziecko staje się pełnoprawnym uczestnikiem ruchu drogowego[2]. Nauka zasad bezpieczeństwa tak małych dzieci nie należy do najłatwiejszych. Dzieci w tym wieku popełniają błędy i nie potrafią jeszcze dokładnie określić konsekwencji swoich działań. Przykładowo nie są w stanie prawidłowo ocenić odległości, jaka dzieli je od nadjeżdżającego samochodu i z jaką prędkością porusza się pojazd. To dlatego tak istotne jest, aby już od najmłodszych lat przekazywać im wiedzę na temat świadomego dbania o bezpieczeństwo – swoje i innych uczestników ruchu drogowego. Wiedza ta może uratować komuś zdrowie lub życie.

Na co należy zwrócić uwagę, przekazując najmłodszym wiedzę o bezpieczeństwie na drodze?

Bardzo ważną rolę w przygotowaniu dziecka do samodzielnego pokonywania drogi do szkoły i z powrotem odgrywają rodzice. To właśnie oni – zanim pierwszoklasista wyruszy w pierwszą podróż – mogą wspólnie potrenować i przemierzyć kilka razy trasę, omawiając przy tym miejsca, w których należy zachować szczególną ostrożność, np. przejścia dla pieszych, ostre zakręty na drodze czy słabo oświetlone uliczki. Nauka bezpieczeństwa na drodze powinna być wspierana także przez nauczycieli w szkole. Jakie zasady opiekunowie powinni przekazywać najmłodszym?

• Po pierwsze: każdy pieszy powinien poruszać się po chodniku. Mimo że ma na nim pierwszeństwo, to jednak zawsze należy w takim miejscu zachować ostrożność, szczególnie jeśli obok jest ruchliwa jezdnia lub łączą się z nim drogi dojazdowe do posesji. W sytuacji, jeśli nie ma chodnika, pieszy powinien korzystać z pobocza lub iść jak najbliżej lewej krawędzi jezdni (jeśli nie ma pobocza lub jest niedostępne, np. przez leżący na nim śnieg). Poruszając się poboczem lub jezdnią, ze względu na niedaleką odległość od przejeżdżających pojazdów, w tym również rowerów, należy zachować szczególną ostrożność. Zarówno na poboczu, jak i po jezdni należy poruszać się gęsiego. Jeśli dzieci poruszają się większą grupą i nie mają ukończonych 10 lat, powinny przemieszczać się pod opieką osoby dorosłej. Należy również pamiętać o elementach odblaskowych – bez względu na porę dnia i rodzaj ubioru w danym momencie. Powinny być dobrze widoczne na odzieży zarówno dla kierowców nadjeżdżających z przodu (na kurtce, bluzie czy na rękawach i nogawkach), jak i z tyłu (na plecaku). Dobrym gadżetem znacznie ułatwiającym widoczność pieszego jest kamizelka odblaskowa – powinny korzystać z niej zwłaszcza dzieci poruszające się po poboczu lub jezdni.
• Po drugie: strefa zamieszkania to miejsce oznaczone specjalnym znakiem informującym, że każdy pieszy ma w nim zawsze pierwszeństwo. Może przechodzić w każdym miejscu i korzystać z całej szerokości drogi. Warto jednak pamiętać, że taka strefa nie jest wyłączona z ruchu pojazdów, dlatego w takich miejscach również należy zachować ostrożność.
• Po trzecie: szczególną ostrożność powinny zachować również dzieci dojeżdżające do szkoły rowerem. Obowiązkowo każdy rower powinien posiadać światła z tyłu i z przodu, skutecznie działający hamulec oraz dzwonek – jako sygnał ostrzegawczy. Istotnym elementem wyposażenia rowerzysty są: kask, kamizelka odblaskowa oraz inne odblaski, dzięki którym dziecko będzie bezpieczniejsze i lepiej widoczne na drodze. Przydatnym wyposażeniem są również ochraniacze na łokcie i kolana, które ochronią ciało przed poważniejszymi uszkodzeniami w razie wypadku. Warto pamiętać, że jadąc rowerem, dziecko do 10. roku życia musi poruszać się chodnikiem i być w towarzystwie opiekuna. Samodzielna jazda możliwa jest po ukończeniu 10 lat i uzyskaniu karty rowerowej. Każdy rowerzysta – zarówno mały, jak i duży – powinien znać najważniejsze znaki drogowe i przestrzegać obowiązujących przepisów.
• Po czwarte: należy przestrzegać najmłodszych przed nieznajomymi, którzy mogą np. zaproponować podwiezienie ich do domu lub do szkoły. Dzieci bezwzględnie nie powinny korzystać z takich ofert, nawet jeśli obca osoba deklaruje, że zna opiekunów dziecka.

Dzieci mogą (i powinny!) uczyć się bezpieczeństwa przy każdej możliwej okazji

Z myślą o nauce dzieci bezpieczeństwa działa Akademia Bezpiecznego Puchatka. To ogólnopolski program edukacyjny skierowany do uczniów klas I szkół podstawowych, obejmujący tematykę związaną z bezpieczeństwem dzieci w pięciu strefach: na drodze, w domu, w szkole, w internecie, a także w relacji z rówieśnikami. To projekt, który już od 13 lat pomaga najmłodszym radzić sobie z trudnymi sytuacjami na co dzień, w tym jak bezpiecznie dotrzeć do szkoły i z powrotem. Do tej pory w programie wzięło udział już prawie 3 mln dzieci z całej Polski, a zapisy do kolejnej edycji ruszą już we wrześniu. Akcja wspierana jest przez ekspertów oraz uznane instytucje z obszaru bezpieczeństwa publicznego i edukacji – Wydział Profilaktyki Społecznej Biura Prewencji Komendy Głównej Policji oraz Wydział Nadzoru i Profilaktyki Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Patronat honorowy nad programem obejmują Komendant Główny Policji oraz Kuratoria Oświaty.

O Programie

„Akademia Bezpiecznego Puchatka” to największy w Polsce program edukacyjny o tematyce bezpieczeństwa skierowany do I klas szkół podstawowych w całym kraju. Organizowany jest od 13 lat przez markę Puchatek, we współpracy z Wydziałem Profilaktyki Społecznej Biura Prewencji KGP oraz Wydziałem Nadzoru i Profilaktyki Biura Ruchu Drogowego KGP. Patronem Honorowym akcji jest Komendant Główny Policji oraz Kuratoria Oświaty. Do tej pory w programie wzięło udział łącznie prawie 3 000 000 dzieci. Szczegóły na www.akademiapuchatka.pl

[1] Wypadki drogowe w Polsce w 2021 roku. Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego. Warszawa, 2022.

[2] Dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi tylko pod opieką osoby, która osiągnęła wiek co najmniej 10 lat.   Nie dotyczy to strefy zamieszkania. Art. 43 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym   (Dz.U. z 2020 r. poz. 110, z późn. zm.).