Polska buduje nową Fabrykę Sztucznej Inteligencji - znamy szczegóły i lokalizację

Polska zbuduje drugą Fabrykę Sztucznej Inteligencji - zdecydowało unijne konsorcjum Euro HPC JU. Budżet to 70 mln euro. Połowę wyłoży Komisja Europejska, a połowę - Polska. Projekt skoncentruje się na wsparciu obliczeń z dziedziny ochrony zdrowia, sektora kosmicznego oraz rozwoju dużych modeli językowych (LLM).

Anna Wittenberg

Dodano: 10 października 2025 12:05 Aktualizacja: 10 października 2025 14:03

Polska otrzyma pieniądze na budowę kolejnej Fabryki AI, powstanie ona w Krakowie na AGH. Na zdjęciu - Marek Magryś, szef Cyfronetu AGH (L) i wicepremier Krzysztof Gawkowski (P).Łukasz Gągulski / PAP

Polscy naukowcy wygrali konkurs na budowę Fabryki Sztucznej Inteligencji. To unijny program, w którym tworzone są zaawansowane centra obliczeniowe zoptymalizowane do rozwijania AI. 

• Budżet polskiej fabryki to 70 mln euro. Połowę zapłaci unijna agenda Euro HPC JU, a połowę - polski rząd. Superkomputer powstanie w Krakowie, liderem konsorcjum jest Cyfronet AGH. 
• To już drugi taki projekt. Pierwsza Fabryka AI będzie budowana w Poznańskim Centrum Superkomputerowo - Sieciowym. 
• Fabryki AI to element unijnej strategii. Komisja Europejska chce przynajmniej brać udział w wyścigu technologicznym, w którym wysforowały się już USA i Chiny.
• Zastosowania sztucznej inteligencji w przemyśle znajdą się wśród tematów Forum Nowego Przemysłu (Katowice, 14-15 października 2025 r.). Zarejestruj się już dziś.

Gaia AI Factory będzie nowym europejskim ośrodkiem rozwoju zaufanej sztucznej inteligencji. Europejska agencja Euro HPC JU ogłosiła właśnie wyniki kolejnego naboru w programie. Polskie konsorcjum pod kierownictwem Cyfronetu AGH otrzyma na 70 mln euro na rozbudowę komputera. 

Budowa Fabryki AI ma wzmocnić polskie zaplecze technologiczne potrzebne do rozwoju tej technologii. Projekt zakłada kilka równoległych działań:

Dalsza część artykułu pod reklamą

• Rozbudowę superkomputerów. To bardzo wydajne maszyny, które potrafią przetwarzać ogromne ilości danych w krótkim czasie (np. do badań naukowych, modelowania pogody czy trenowania AI). W Krakowie uruchomione zostanie ponad tysiąc akceleratorów GPU. Oznacza to, że superkomputer Gaia AI osiągnie moc obliczeniową kilka razy większą od najsilniejszej obecnie w Polsce maszyny - Heliosa. 
• Zwiększenie dostępu do dużych zbiorów danych, które są potrzebne, by uczyć algorytmy i rozwijać nowe technologie,
• Szkolenia i programy rozwoju talentów, dzięki którym więcej osób w Polsce nauczy się pracować z AI i superkomputerami.

Poza Cyfronetem AGH w skład konsorcjum tworzącego Fabrykę AI wchodzą również: Wydział Technologii Kosmicznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Wrocławskie Centrum Sieciowo-Superkomputerowe Politechniki Wrocławskiej, Centrum Informatyczne TASK Politechniki Gdańskiej, Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa NASK PIB, Ośrodek Przetwarzania Informacji OPI PIB, Sano – Centrum Zindywidualizowanej Medycyny Obliczeniowej – Międzynarodowa Fundacja Badawcza, Małopolskie Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Matki i Dziecka oraz Krakowski Park Technologiczny.

Dalsza część artykułu pod reklamą

Podobnie jak inne komputery tej klasy superkomputer Gaia AI ma być zintegrowany z krajową Infrastrukturą PLGrid, co pozwoli wykorzystać dotychczasowe doświadczenia i know-how polskich podmiotów.

Polski projekt ma wspierać trzy główne obszary: zdrowie, technologie kosmiczne oraz rozwój dużych modeli językowych. W czym konkretnie pomoże? 

Jak przekonują członkowie konsorcjum, wykorzystanie superkomputera Gaia AI pozwoli np. na szybszą i dokładniejszą diagnostykę obrazową, czy analizę danych medycznych, umożliwi również oferowanie spersonalizowanych terapii i wsparcie lekarzy w podejmowaniu decyzji. Ma też pozwolić na analizę danych satelitarnych w celu monitorowania zmian klimatu, jakości powietrza oraz klęsk żywiołowych. 

Dzięki dodatkowej mocy obliczeniowej Polska ma też usprawnić obsługę obywateli w urzędach i tłumaczenia wielojęzyczne w usługach publicznych. W ramach projektu odbędzie się też szereg szkoleń i warsztatów, które pomogą uczestnikom zdobyć nowe umiejętności i podnieść poziom kompetencji cyfrowych. Jak przekonuje Marek Magryś, dyrektor Cyfronetu AGH: 

Dalsza część artykułu pod reklamą

Projekt finansowany będzie w połowie z europejskich środków. Drugą połowę dołożą Ministerstwo Cyfryzacji i Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.  

Fabryka Gaia AI będzie drugim projektem tego typu w Polsce. Pierwsza - PIAST AI - powstanie w Poznańskim Centrum Superkomputerowo Sieciowym. Przy jej budowie jednostka będzie współpracować z Politechniką Poznańską oraz Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza.  Jej budowę Euro HPC JU ogłosiło w marcu. 

Dalsza część artykułu pod reklamą

Polska - z Czechami, Danią, Estonią i Norwegią - jest też członkiem konsorcjum, które współtworzy Fabrykę AI powstającą przy fińskim superkomputerze LUMI. 

- Decyzja pozwala nam spojrzeć w przyszłość jeśli chodzi o moce obliczeniowe. Jeszcze rok temu mówiliśmy o ich podwojeniu, teraz mówimy o ich potrojeniu - przypomina wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski. 

O budowie superkomputerów rozmawialiśmy na tegorocznym Europejskim Kongresie Gospodarczym. Szef Cyfronetu AGH  przekonywał wówczas, że Polska buduje je nie tylko dla naukowców, ale też po to, by przedsiębiorcy mieli na rynku obliczeń alternatywę dla Google'a czy Microsoftu. Jak już dziś skorzystać z polskich komputerów? Cała rozmowa poniżej: 

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Budowa europejskiej infrastruktury obliczeniowej jest jednym z priorytetów Komisji Europejskiej. Ursula von der Leyen mówiła o nim w tegorocznym orędziu o stanie UE. Jedną częścią tego projektu jest budowa sieci Fabryk Sztucznej Inteligencji. Odpowiada za to Europejskie Wspólne Przedsięwzięcie w zakresie Obliczeń Wielkiej Skali (EuroHPC JU). 

Dalsza część artykułu pod reklamą

Fabryki AI mają dostarczać nie tylko moc obliczeniową dla europejskich naukowców i przedsiębiorców, ale też tworzy sieć współpracy między nimi. Dotychczas Euro HPC JU wybrało 19 lokalizacji Fabryk AI. Dwie lokalizacje otrzymały tylko Polska, Niemcy i Hiszpania. 

- Polska jest w liderskiej grupie wdrażania sztucznej inteligencji w Europie - komentuje wicepremier Krzysztof Gawkowski. 

Mapa Fabryk AI wybranych do realizacji przez Euro HPC JU. Licencja: Materiały prasowe / Euro HPC JU / materiały prasowe

Dalsza część artykułu pod reklamą

A to nie koniec unijnego planu. Drugim filarem ma być budowa tzw. Gigafabryk AI, czyli odpowiednio potężniejszych superkomputerów. Tu finansowanie ma być nie tylko rządowe, ma w nie włączyć się również biznes. Polska jest liderem konsorcjum, które zgłosiło wniosek na tzw. Baltic AI Gigafactory. Inwestycja miałaby mieć budżet 3 mld euro i być finansowana w 65 proc. ze środków przedsiębiorstw. W ramach inicjatywy, do 2029 w naszym kraju ma być zainstalowanych 30 tys. kart GPU, czyli podzespołów zoptymalizowanych do pracy z AI.

Celem inicjatyw jest stworzenie infrastruktury i ekosystemu wspierającego rozwój zaawansowanych technologii sztucznej inteligencji, zgodnych z europejskimi wartościami zaufania, przejrzystości i odpowiedzialności, a także wspieranie suwerenności technologicznej Europy. 

Czytaj więcej

• Co będzie się działo w pierwszej Fabryce AI w Polsce? Ekspert wyjaśnia
• Gigafabryka AI coraz bliżej. KE przyjęła polski projekt
• Unijne superkomputery zaprzęgnięte do rozwoju sztucznej inteligencji