Nowe programy – propozycje MRR na lata 2014 - 2020

 

Tegoroczne wakacje nie są czasem odpoczynku dla instytucji zaangażowanych w przygotowanie systemu Funduszy Europejskich w latach 2014 – 2020. Lipiec przyniósł projekt i konsultacje społeczne Umowy Partnerstwa – dokumentu zawierającego najważniejsze informacje na temat środków unijnych, sposobu ich programowania i realizacji w Polsce od roku 2014.

Umowa Partnerstwa

Dzięki opublikowaniu przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego projektu Umowy Partnerstwa dysponujemy znacznie szerszą wiedzą na temat nowych możliwości finansowania, które pojawią się w perspektywie finansowej 2014 – 2020. Umowa nie jest jednak jeszcze zatwierdzona. Obecnie (do 30 sierpnia) trwają konsultacje krajowe jej projektu. Po uwzględnieniu ich wyników dokument ten będzie negocjowany z Komisją Europejską.

Prawdopodobnie większość założeń wskazanych w Umowie Partnerstwa pozostanie jednak w takim samym kształcie. W związku z tym, równolegle do konsultacji tego dokumentu, przygotowywane są i konsultowane projekty programów operacyjnych na lata 2014 - 2020. Ich ogólne założenia już znamy. W ciągu trzeciego i czwartego kwartału 2013 roku będą opracowywane, konsultowane i przekazywane do zatwierdzenia Komisji Europejskiej bardziej szczegółowe projekty tych dokumentów.

Jakie obszary będą wspierane w nowych programach?

Znaczna część projektu Umowy Partnerstwa poświęcona jest obszarom tematycznym, wokół których skoncentrowane będzie wsparcie w przyszłych programach. Zgodnie ze stanowiskiem Komisji Europejskiej zakres wsparcia z Funduszy Europejskich w przyszłej polityce spójności ograniczy się do 11 celów tematycznych, tj.:

Źródło: opracowanie własne

Właśnie te priorytety będą realizowane w programach operacyjnych, które w latach 2014 – 2020 wdrażane będą na dwóch poziomach – centralnym i regionalnym. Na szczeblu centralnym przewidziano programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej oraz 8 programów krajowych finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), Funduszu Spójności (FS), a także Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR). Na poziomie regionalnym z kolei planuje się realizację 16 dwufunduszowych regionalnych programów operacyjnych, finansowanych z EFRR i EFS – 1 dla Mazowsza i 15 dla pozostałych województw. Region mazowiecki został zakwalifikowany jako region rozwinięty (w fazie przejściowej ze słabo rozwiniętego) w wyniku przekroczenia 75% średniej unijnej PKB per capita. W związku z tym, swój program przygotowuje na trochę innych zasadach, niż pozostałe 15 województw.

 

Przyszłe programy

W latach 2014 – 2020 realizowane będą następujące programy:

- Inteligentny Rozwój (POIR),

- Polska Cyfrowa (POPC),

- Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ),

- Polska Wschodnia (POPW)

- Wiedza Edukacja Rozwój (POWER)

- 16 programów regionalnych (RPO)

- Pomoc Techniczna (POPT)

- Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (EWT)

Krajowy program dotyczący innowacyjności, badań naukowych i ich powiązań ze sferą przedsiębiorstw, to Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (PO IR). Będzie on wspierał prowadzenie badań naukowych, rozwój nowych, innowacyjnych technologii oraz działania na rzecz podnoszenia konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw. Jego głównym celem będzie pobudzenie innowacyjności polskiej gospodarki, poprzez zwiększenie nakładów prywatnych na B+R oraz kreowanie popytu przedsiębiorstw na innowacje i prace badawczo-rozwojowe. Założenia tego programu skonsultowane były najwcześniej, bo już w maju i czerwcu.

Dofinansowanie kierowane będzie zwłaszcza na wsparcie całego procesu powstawania innowacji od fazy inkubacji pomysłu, poprzez działalność B+R, prototypowanie aż po wdrażanie wyników badań.
Szczególny nacisk położony zostanie na współpracę w ramach konsorcjów naukowych oraz jednostek naukowych i przedsiębiorstw. Istotne znaczenie będzie miało wspieranie obszarów określonych jako inteligentne specjalizacje (krajowe i regionalne). Wsparcie adresowane będzie głównie do przedsiębiorstw (w szczególności MŚP), jednostek naukowych, klastrów, instytucji otoczenia biznesu.

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój będzie programem jednofunduszowym, finansowanym wyłącznie ze środków EFRR. Planuje się realizację 3 osi priorytetowych:

Zwiększanie potencjału naukowo – badawczego na rzecz rozwoju Polski,
Wzrost potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw w Polsce,
Pomoc techniczna.

Program Operacyjny Polska Cyfrowa (PO PC) jest nowym programem krajowym w stosunku do poprzedniej perspektywy finansowej 2007-2013. W ramach Programu wspierane będą inwestycje polegające na poszerzaniu dostępu do sieci szerokopasmowych, rozwoju produktów i usług opartych na technologiach informacyjno-komunikacyjnych oraz zwiększaniu zastosowania technologii komunikacyjno-informacyjnych w usługach, np. e-administracja, e-integracja, e-kultura, e-zdrowie.

Najważniejszymi beneficjentami środków będą jednostki administracji rządowej i samorządowej, jednostki naukowe, przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe oraz państwowe organizacji kultury.
PO PC będzie finansowany ze środków EFRR. W ramach programu planuje się realizację 4 osi priorytetowych:

Powszechny dostęp do szybkiego internetu
E-Administracja i otwarty rząd
E-integracja grup wykluczonych cyfrowo i upowszechnienie TIK
Pomoc techniczna

W lipcu odbyły się konsultacje założeń Programu Polska Cyfrowa.

Głównym celem Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) na lata 2014-2020 będzie wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej.

Zakres wsparcia w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 wpisuje się w następujące cele tematyczne:

wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach;
promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem;
ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystania zasobów, w tym także ochrona, promocja i rozwój dziedzictwa kulturowego i naturalnego;
promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych;
wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem (w ograniczonym zakresie).

Najważniejszymi beneficjentami Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 będą podmioty publiczne (w tym jednostki samorządu terytorialnego) oraz podmioty prywatne (w szczególności duże przedsiębiorstwa).

Od końca sierpnia planowane są konsultacje społeczne projektu POIiŚ. Wtedy poznamy także podział programu na priorytety i kilka bardziej szczegółowych zasad jego realizacji. Konsultacje potrwają do października.

Europejski Fundusz Społeczny będzie finansować w latach 2014 – 2020 Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER). W jego ramach wspierane będą obszary zatrudnienia i mobilności pracowników, włączenia społecznego i walki z ubóstwem, inwestowania w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie oraz wzmacniania sprawności i efektywności państwa. PO WER zastąpi funkcjonujący w latach 2007 – 13 Program Kapitał Ludzki tylko w części. Realizowany będzie bowiem wyłącznie na poziomie krajowym i będzie zapewniał głównie wsparcie rozwiązań systemowych w zakresie rynku pracy i integracji społecznej oraz edukacji. W programie przewidziane jest ponadto dofinansowanie dla uczelni wyższych oraz dla projektów innowacyjnych i współpracy ponadnarodowej. Inne działania, które w latach 2007 – 2013 były realizowane w regionalnym komponencie Programu Kapitał Ludzki, będą od roku 2014 wdrażane w ramach programów regionalnych.

Programy regionalne w latach 2014 – 2020 będą dwufunduszowe – finansowane będą zarówno z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, jak i Europejskiego Funduszu Społecznego. W związku z tym kompleksowo będą odpowiadać na potrzeby danego województwa. Zarządy poszczególnych województw opracowują już projekty własnych regionalnych programów operacyjnych. W województwie mazowieckim planuje się realizację następujących priorytetów:

Wsparcie przedsiębiorczości Mazowsza opartej na wiedzy i innowacji
Wzrost e-potencjału Mazowsza
Przejście na gospodarkę niskoemisyjną
Środowisko, zmiany klimatyczne i efektywne korzystanie z zasobów
Rozwój regionalnego systemu transportowego
Rozwój rynku pracy
Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem
Wsparcie upowszechnienia edukacji przedszkolnej, kształcenia zawodowego i kształcenia ustawicznego dorosłych

Trwają także prace nad Programem Operacyjnym Polska Wschodnia (dla województw podlaskiego, warmińsko – mazurskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego i lubelskiego) oraz programami Europejskiej Współpracy Terytorialnej, w ramach której realizowane będą programy transnarodowe, transgraniczne i współpracy międzyregionalnej. Ponadto osobne środki będą rozdysponowywane w programach finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolnego i Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz z Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego.

Największym programem w latach 2014 – 2020, podobnie jak obecnie, będzie Program Infrastruktura i Środowisko. Zwiększy się za to udział środków, które rozdysponowywane będą na poziomie regionalnym – po pierwsze dlatego, że pozytywnie oceniono dotychczas postępującą decentralizację zarządzania Funduszami Europejskimi, a po drugie z uwagi na to, że w nowych programach regionalnych pojawiają się zarówno środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, jak i Europejskiego Funduszu Społecznego.

Co dalej?

Wiele szczegółowych zasad, które będą obowiązywać beneficjentów i instytucje w latach 2014 – 2020, nie zostało jeszcze ustalonych. Trwają negocjacje między państwami członkowskimi i konsultacje eksperckie, których celem jest przygotowanie jak najbardziej sprawnego systemu.

Temat przyszłej perspektywy finansowej jest obecnie zagadnieniem bardzo dynamicznym. Negocjacje i konsultacje toczą się zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim. Podejmowane są kolejne decyzje, przygotowywane są następne dokumenty.

Bieżące zmiany w temacie przyszłej perspektywy można śledzić na portalach internetowych. Liczne aktualności, dokumenty, informacje o konsultacjach i inne zagadnienia umieszczane są na stronie internetowej www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020. Część poświęcona przyszłej perspektywie znajduje się także na portalu Ministerstwa Rozwoju Regionalnego ( www.mrr.gov.pl). Znaleźć tam można m.in. wyniki negocjacji w poszczególnych blokach tematycznych oraz liczne opracowania eksperckie. Zapraszamy także do kontaktu z Punktami Informacyjnymi Funduszy Europejskich, które angażują się w proces konsultacji społecznych oraz upowszechnianie wiedzy o Funduszach Europejskich na lata 2014 – 2020. Dane kontaktowej do Punktów można znaleźć na stronie internetowej www.funduszeeuropejskie.gov.pl/punkty

 

Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich
ul. Żurawia 3/5, 00-503 Warszawa
tel. 22 626 06 32/33, 22 745 05 46
faks 22 201 97 25
[email protected]