W sejmie drugie podejście do zmiany janosikowego tymczasem mazowsze musi wystąpić o poźyczkę

 

Choć w sejmie ruszyły prace nad zmianą przepisów o „janosikowym”, wadliwy algorytm może zostać poprawiony dopiero w przyszłym roku. Aby mimo spadku dochodów podatkowych, wywiązać się z obowiązku zapłaty ostatnich rat „janosikowego”, władze regionu występują o pożyczkę z budżetu państwa. Formalnym wymogiem jest opracowanie programu ostrożnościowego. Dziś został on przekazany służbom wojewody. Mazowsze jest zmuszone do dalszych cięć. Oprócz dotychczasowego zmniejszenia aż o jedną czwartą wydatków bieżących i majątkowych, w kolejnych latach realizowane będą tylko inwestycje dofinansowywane ze środków unijnych. Wprowadzenie programu w życie w latach 2014-2019 przyniesie łącznie 2,33 mld zł oszczędności.

– W obecnej sytuacji prawnej pożyczka z budżetu państwa jest jedynym rozwiązaniem. To dość dziwna sytuacja. Wszyscy choć trochę znający się na ekonomii są zgodni co do tego, że przepisy o „janosikowym” zniszczyły finanse Mazowsza, a samo naliczanie wysokości wpłaty na podstawie dochodów sprzed dwóch lat, w momencie, kiedy na konta urzędu wpływają śmiesznie niskie podatki, jest smutnym przykładem bubla legislacyjnego. Jednak prace w sejmie dopiero co ruszyły, a minister finansów nie chce umorzyć Mazowszu ostatnich czterech rat. Z pomocą przyszli posłowie, którzy zawnioskowali o zwiększenie puli rządowych środków na pomoc finansową dla samorządów. Oczywiście, jesteśmy wdzięczni za otwarcie tej furtki, choć chyba wszyscy zdają sobie sprawę tego, że potrzeba tu kompleksowych i ustawowych zmian. Koszty tej pożyczki również spadną na barki Mazowsza. Otrzymamy 220 mln zł, a oddać będziemy musieli o 100 mln zł więcej – podsumowuje skarbnik województwa Marek Miesztalski. – Pożyczka to przekładanie pieniędzy podatników z jednej kieszeni do drugiej. Pożyczamy z budżetu państwa po to, aby jeszcze tego samego dnia wpłacić te pieniądze do budżetu państwa. Niestety, nie mamy wyjścia. Przepisy są kuriozalne, ale ciągle obowiązują – komentuje sytuację skarbnik.

Dziś, 8 listopada władze województwa przekazały służbom wojewody program ostrożnościowy, który jest niezbędnym, formalnym wymogiem w procesie występowania do budżetu państwa o pożyczkę.

– Prawdziwy program ostrożnościowy powstaje teraz w sejmie. Naprawiana jest ustawa, która wpędziła w kłopoty dziesiątki samorządów, w tym i Mazowsze – dodaje skarbnik Mazowsza.

Program ostrożnościowy zawiera analizę sytuacji finansowej województwa, przedstawia dotychczasowe działania podejmowane w celu ograniczenia wydatków oraz wskazuje kolejne możliwe do wprowadzenia oszczędności.

Wyniki analiz wyraźnie pokazują, że istotą problemu jest spadek dochodów z tytułu CIT i wysokie „janosikowe”. Przedstawione zostały także dotychczasowe oszczędności. W latach 2009-2013 samorząd województwa systematycznie wprowadzał ograniczenia wydatków bieżących i majątkowych. W sumie zostały one zmniejszone aż o jedną czwartą. Kolejne, planowane oszczędności dotyczą całej działalności samorządu województwa. Szacuje się, że wprowadzenie przedstawionych w planie ograniczeń wydatków w latach 2014-2019 przyniesie łączny efekt finansowy na poziomie 2,33 mld zł. I tak np. ograniczenie wzrostu wydatków bieżących przyniesie łącznie ok. 537 mln zł oszczędności, natomiast ograniczenie wydatków majątkowych ok. 924 mln zł. Kolejne cięcia dotkną dotacji dla organizacji pozarządowych, środków na ochronę zabytków, remontów dróg wojewódzkich, wydatków na realizację zadań statutowych jednostek budżetowych, dotacji dla instytucji kultury oraz dla wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, a także zadań zleconych z zakresu administracji rządowej.

PROGRAM OSTROŻNOŚCIOWY

Już w latach 2009-2013 samorząd województwa systematycznie wprowadzał ograniczenia wydatków bieżących i majątkowych. W sumie zostały one zmniejszone aż o jedną czwartą! Wprowadzenie programu w życie w latach 2014-2019 przyniesie łącznie 2,33 mld zł kolejnych oszczędności.

W 2009 r. zmniejszono plan wydatków ogółem o 5 procent – wstrzymano decyzje płacowe skutkujące wzrostem wynagrodzeń, przeprowadzono restrukturyzację placówek oświatowych, zmniejszono plan wydatków przeznaczonych na pomoc finansową dla gmin z Mazowsza i na dotacje dla organizacji pozarządowych; w 2010 r. budżet został zmniejszony o ok. 18 procent w stosunku do 2009 roku – zmniejszono wydatki na bieżące funkcjonowanie jednostek budżetowych o 15 procent, zmniejszono plan wydatków bieżących o ponad 5 procent, zrezygnowano z udzielania pomocy finansowej dla jednostek samorządu terytorialnego na wydatki bieżące oraz o 70 procent ograniczono dotowanie organizacji pozarządowych; w 2011 r. wydatki bieżące i wynagrodzenia w uchwale budżetowej na 2011 r. zostały zaplanowane na poziomie 2010 r. (pomimo planowanego na 2011 rok wzrostu inflacji o 2,3 procent oraz wzrostu stawki podatku VAT); w 2012 r. zmniejszono plan wydatków o 539 mln zł, czyli o ok. 20 procent, w tym plan wydatków bieżących o 15 procent, a wydatków majątkowych o 38 procent; w uchwale budżetowej na 2013 r. wydatki zostały zmniejszone o kolejne 5 procent w stosunku do roku 2012. Ponadto, od 2011 r. w województwie mazowieckim nie są realizowane zadania z zakresu ochrony obiektów zabytkowych.

Niestety, skutki zmniejszania potencjału dochodowego województwa przełożyły się najdotkliwiej na poziom realizowanych inwestycji. Wydatki majątkowe województwa mazowieckiego w 2012 r. były zaledwie na poziomie 41,38 proc. wydatków  poniesionych w 2009 r. – w czasach, gdy po raz pierwszy zarząd Mazowsza zaczął sygnalizować problemy wynikające ze źle skonstruowanych zapisów o „janosikowym”.

Program ostrożnościowy zakłada kolejne oszczędności zaplanowane na lata 2013-2019. Wskazane w planie źródła oszczędności dotyczą całej działalności samorządu województwa mazowieckiego. Szacuje się, że wprowadzenie przedstawionych ograniczeń wydatków ze środków własnych województwa mazowieckiego w latach 2014-2019 przyniesie łączny efekt finansowy na poziomie 2,33 mld zł.

W przypadku wydatków bieżących w latach 2014-2019 zamrożony byłby wzrost: wydatków na realizację zadań statutowych oświatowych jednostek budżetowych oraz pozostałych jednostek budżetowych, dotacji dla instytucji kultury i wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy, wydatków związanych z funkcjonowaniem sejmiku województwa mazowieckiego, dotacji dla organizacji pozarządowych, wydatków na ochronę zabytków, wydatków na remonty dróg wojewódzkich oraz na promocję województwa. Ponadto w latach 2014-2019 samorząd województwa mazowieckiego nie będzie przeznaczał środków własnych na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.

Ze wstępnych kalkulacji wynika, że ograniczenie wzrostu wydatków bieżących przyniesie łącznie ok. 537 mln zł oszczędności.

Jeśli chodzi o wydatki majątkowe, kontynuowane będą jedynie przedsięwzięcia wieloletnie, na realizację których nakłady są zaplanowane w aktualnej Wieloletniej Prognozie Finansowej Województwa Mazowieckiego na lata 2013-2036. Rozpoczęcie nowych wieloletnich przedsięwzięć inwestycyjnych możliwe będzie jedynie pod warunkiem pozyskania finansowania ze środków pochodzących z Unii Europejskiej, Norweskiego Mechanizmu Finansowego i EOG, Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy oraz innych programów. Ponadto w każdym roku planowana będzie rezerwa celowa z przeznaczeniem na współfinansowanie projektów własnych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych realizowanych przy udziale środków pochodzących z Unii Europejskiej, Norweskiego Mechanizmu Finansowego i EOG, Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy oraz innych programów. W latach 2014-2019 w pełni realizowane będą jedynie zadania inwestycyjne finansowane opłatami celowymi, w tym np.: z opłat związanych z wyłączeniem z produkcji gruntów rolnych czy opłat za wydanie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi. W tym czasie samorząd nie będzie dokonywał również zakupów inwestycyjnych. Natomiast, w każdym roku planowana będzie rezerwa celowa w wysokości 5 mln zł z przeznaczeniem na dofinansowanie zadań i zakupów inwestycyjnych przez podmioty lecznicze w trybie awaryjnym.

Szacuje się, że ograniczenie wydatków majątkowych w latach 2014-2019 przyniesie efekt finansowy w wysokości ok. 924 mln zł.

Podsumowując, przy wprowadzeniu powyższych działań ostrożnościowych łączne przewidywane efekty finansowe wyniosłyby ok. 2,33 mld zł – od 197 mln zł w 2014 r. do ok. 471 mln zł w 2017 r.

rodzaj wydatków

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Ograniczenia wydatków majątkowych 2014-2019

137 566 488

191 883 553

179 045 843

204 630 212

142 467 999

68 394 890

Ograniczenia dotacji dla organizacji pozarządowych 2014-2019

8 881 747

8 881 747

8 881 747

8 881 747

8 881 747

8 881 747

Ograniczenia wydatków na ochronę zabytków 2014-2019

2 219 749

2 219 749

2 219 749

2 219 749

2 219 749

2 219 749

Ograniczenie wydatków na remonty dróg wojewódzkich 2014-2019

41 650 093

41 650 093

41 650 093

41 650 093

41 650 093

41 650 093

Zmniejszenie wpłaty do budżetu państwa do 25% dochodów podatkowych

0

168 277 254

169 025 249

171 896 223

175 636 232

179 287 462

Ograniczenie wydatków bieżących na realizację zadań statutowych jednostek budżetowych, w tym oświatowych jednostek budżetowych, dotacji dla instytucji kultury oraz dotacji dla wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy

0

11 174 784

23 094 555

35 312 319

47 835 527

60 158 364

Ograniczenie wydatków dla Kancelarii Sejmiku

48 305

99 831

152 644

206 778

260 046

314 592

Ograniczenie wydatków na promocję województwa

2 211 066

2 211 066

2 211 066

2 211 066

2 211 066

2 211 066

Ograniczenie wydatków na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej (środki własne)

4 499 715

4 607 708

4 722 901

4 840 973

4 961 998

5 081 086

Łączna kwota ograniczenia wydatków

197 077 163

431 005 786

431 003 847

471 849 161

426 124 457

368 199 050

Bieżące

59 510 675

70 844 978

82 932 755

95 322 726

108 020 226

120 516 697

Majątkowe

137 566 488

191 883 553

179 045 843

204 630 212

142 467 999

68 394 890

wpłata do budżetu państwa

0

168 277 254

169 025 249

171 896 223

175 636 232

179 287 462

 

197 077 163

431 005 786

431 003 847

471 849 161

426 124 457

368 199 050

Dalsze ograniczenie poziomu wydatków bieżących wymagałoby likwidacji części instytucji kultury lub placówek oświatowych, ograniczenia realizacji połączeń kolejowych przez Koleje Mazowieckie Spółka z o.o. oraz WKD Spółka z o.o., co wiązałoby się z zawężeniem dostępności do usług publicznych mieszkańców województwa.