Jest szansa na zwiększenia bezpieczeństwa w kopalniach metanowych

Prawie wszystkie kopalnie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego należą do kategorii zagrożonych wybuchem metanu. Tradycyjne metody usuwania tego gazu ze stref eksploatacji są mało wydajne i kosztowne. Zagrożenie wciąż istnieje. Jest szansa żeby kopalnie były bezpieczniejsze. Państwowy Instytut Geologiczny opracowuje metodę, która pozwoli na wydajne usuwanie metanu przed wydobyciem węgla.   

Dlaczego metanu nie można po prostu „odessać” zanim zacznie się eksploatacja? – to często zadawane pytanie. Problem polega na tym, że gaz  związany jest z węglem silnymi połączeniami chemicznymi i fizycznymi, wbudowany niejako w jego strukturę. Dlatego węgiel niechętnie oddaje metan. Zwykła wentylacja, przewietrzanie chodników i ścian daje rezultaty niewystarczające.   

Od 2012 roku PIG realizuje program tzw. odmetanowania wyprzedzającego. Idea polega na wykonaniu otworów wiertniczych z powierzchni ziemi aż do pokładów węgla i usunięciu metanu zanim  rozpocznie się eksploatacja. Jako poligon badawczy wybrano kopalnię Mysłowice – Wesoła. Wykonano już otwór pionowy do pokładu 510, a następnie odwiert skrzywiono i poprowadzono wzdłuż warstwy produktywnej na długości 600 metrów. W połowie sierpnia br. zakończono testy systemu. Uzyskano przepływ 250 m3 na dobę. Wydajność instalacji zostanie zwiększona dzięki zastosowaniu   szczelinowania hydraulicznego – takiego samego jak używane do udostępniania złóż gazu ziemnego w łupkach. Prawdopodobnie to pierwsze na świecie zastosowanie tej technologii w kopalni węgla.

Oprócz głównego zadania - zwiększenie bezpiezpieczeństwa - program ma znaczenie gospodarcze. Metan z pokładów węgla jest doskonałym paliwem, takim samym jak naturalny gaz ziemny. Obecnie polskie kopalnie oprócz węgla produkują ok. 800 mln m3 metanu. Z systemów wentylacyjnych gaz ulatnia się do atmosfery zwiększając efekt cieplarniany. Tylko 20% wykorzystuje się lokalnie do ogrzewania budynków zakładowych czy osiedli. Jeśli badania Instytutu zakończą się sukcesem to zastosowanie naszej metody na dużą skalę pozwoli na uzupełnienie bilansu gazowego Polski. Zasoby metanu na Górnym Śląsku ocenia się na 230 – 250 mld m3. To dwa razy więcej niż nasze udokumentowane zasoby klasycznego gazu ziemnego. Prawie tyle samo co w potencjalnych złożach gazu łupkowego.