Zeszyty Muzeum Dulag 121. Relacje Świadków

Muzeum Dulag 121 prezentuje drugi numer ,,Zeszytów Muzeum Dulag 121” – czasopisma historycznego poświęconego tematyce losów ludności cywilnej Powstania Warszawskiego i historii obozu Durchgangslager 121. Najnowszy numer, zatytułowany Relacje Świadków, zawiera wywiady i wspomnienia byłych więźniów obozu przejściowego w Pruszkowie oraz osób im pomagających.

Losy ludności cywilnej wypędzonej podczas Powstania Warszawskiego i po jego zakończeniu przez lata były pomijane, a historia setek tysięcy warszawiaków oraz osób z podstołecznych miejscowości, które przeszły przez obóz przejściowy Durchgangslager 121 nie doczekała się szerokiego opracowania. Muzeum Dulag 121 od momentu swojego powstania w 2010 roku, zbiera relacje byłych więźniów obozu i osób niosącym im pomoc. W naszym archiwum znajduje się kilkaset relacji, które od kilku lat publikujemy na naszej stronie internetowej.

Publikacja Zeszyty Muzeum Dulag 121. Relacje Świadków przedstawia 19 historii osób, których wojenne ścieżki wiodły przez obóz Durchgangslager 121. Oddajemy głos byłym więźniom obozu, opowiadających o czasach okupacji, życiu podczas Powstania Warszawskiego, wypędzeniu z miasta oraz dalszej, często wielomiesięcznej, tułaczce, a także lekarkom i sanitariuszkom, które z narażeniem życia pomagały uwięzionym na terenie obozu w Pruszkowie oraz poza jego murami.

Opowieści te stanowią nie tylko źródło wiedzy o powstańczym exodusie, ale – przede wszystkim – są zapisem indywidualnych losów. Losów naznaczonych piętnem traumy, będących obrazem zarówno ludzkich tragedii, jak i wzajemnej solidarności. Relacje, zbierane siedemdziesiąt lat po wojnie, są również świadectwem zmagań z trudną pamięcią doświadczeń granicznych, owocem przezwyciężenia często wieloletniego milczenia.

Książka jest do nabycia w siedzibie Muzeum Dulag 121 przy ul. 3 Maja 8A oraz w księgarni ANIA przy ul. Kraszewskiego 39 w Pruszkowie.

Wychodząc z cienia. Historia Bolesława Pajączka ps. Groźny

Z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce najnowszą publikację Muzeum Dulag 121 pt.: „Wychodząc z cienia. Historia Bolesława Pajączka ps. Groźny.”  Książka przybliża postać Bolesława Pajączka – zmarłego w 2007 r. mieszkańca Pruszkowa, który w latach 1939-1949,jako żołnierz tajnych zbrojnych organizacji niepodległościowych ZWZ-AK, BCh, ROAK, WiN i KWP , walczył najpierw z niemieckim okupantem, a następnie z sowieckim reżimem na terenie powiatu kozienickiego. Muzeum Dulag 121 tą publikacją pragnie przypomnieć losy jednego z zasłużonych bohaterów lokalnej historii, który pozostawił po sobie unikalną relację ze zbrojnych działań oddziałów partyzanckich.

Bolesław Pajączek w kwietniu 1949 r. w wyniku zasadzki zorganizowanej przez UB został aresztowany i wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Kielcach na sesji wyjazdowej w Radomiu z dnia 27 sierpnia, skazany na 15 lat pozbawienia wolności. W trakcie odsiadywania wyroku był wielokrotnie poddawany torturom ze strony funkcjonariuszy śledczych aparatu bezpieczeństwa i strażników więziennych. Przeżył pobyt w najcięższych więzieniach PRL m.in. w Radomiu, Warszawie przy ul. Rakowieckiej, Strzelcach Opolskich, Rawiczu, Ośrodku Pracy Więźniów w Chorzowie.

Bolesław Pajączek po wyjściu na wolność w maju 1956 r., na mocy amnestii znalazł schronienie w Pruszkowie, gdzie założył rodzinę, pracował i mieszkał do końca swojego życia. Po upadku systemu komunistycznego w Polsce, stał się jednym z pomysłodawców powstania Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Pruszkowie, pełniąc w nim funkcję członka asysty pocztu sztandarowego. Przez wiele lat był instruktorem miejsc pamięci narodowej i pomników w czasie rajdów historyczno-patriotycznych „Szlakiem Naszej Historii” organizowanej przez SPK i SZŻAK dla dzieci i młodzieży z powiatu pruszkowskiego.

Książka powstała na podstawie rękopisu Bolesława Pajączka, który został później zredagowany przez Tadeusza Huberta Jakubowskiego oraz w oparciu o przeprowadzoną kwerendę w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie i Kielcach. Ponadto, publikacja została wzbogacona o obszerny kontekst historyczny, który pomaga czytelnikowi zrozumieć losy Bolesława Pajączka na tle epoki, w której przyszło mu żyć i walczyć.

Książka jest do nabycia w siedzibie Muzeum Dulag 121 przy ul. 3 Maja 8A oraz księgarni ANIA przy ul. Kraszewskiego 39 w Pruszkowie.